Cám gạo là phụ phẩm trong quá trình xay xát lúa gạo mang giá trị cao đối với lĩnh vực chăn nuôi, làm đẹp, chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, cám chứa nhiều dầu và chất dinh dưỡng nên dễ bị hư hỏng khi bảo quản không đúng cách. Vậy cách bảo quản cám gạo như thế nào đúng kỹ thuật để giữ nguyên giá trị dinh dưỡng, tránh tình trạng mốc, ôi thiu? Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về việc bảo quản cám gạo phù hợp cho hộ gia đình hay xưởng chăn nuôi quy mô lớn.
Đặc điểm đặc trưng của cám gạo dễ hư hỏng
Vì sao phải tìm hiểu cách bảo quản cám gạo để sử dụng lâu dài? Điều này dễ hiểu bởi cám gạo khá dễ hư hỏng khi bảo quản không đúng cách. Các lý do cám gạo lại dễ bị hỏng như sau:
- Cám gạo chứa hàm lượng dầu cao từ 8 – 18%, dễ bị oxy hóa trong môi trường ẩm hay tiếp xúc trực tiếp ánh sáng nên sẽ dễ bị ôi khét.
- Khả năng hút ẩm rất nhanh, đặc biệt khi độ ẩm trong không khí cao hơn 65% thì cám gạo bị mốc.
- Ở môi trường ẩm, các loại nấm mốc và vi khuẩn dễ sinh sôi trong cám gạo gây hư hại và tạo độc tố khi sử dụng.
Chính những lý do trên mà việc bảo quản cám gạo đúng cách là quan trọng để duy trì chất lượng, tăng thời gian sử dụng và đảm bảo an toàn.
Các cách bảo quản cám gạo lâu hư hiệu quả
Có nhiều phương pháp bảo quản cám gạo để tránh hư hỏng, sử dụng được trong thời gian dài. Tùy mô hình chăn nuôi và nhu cầu để bạn áp dụng cách bảo quản phù hợp như sau:
Sấy khô cám gạo
Cách bảo quản cám gạo được lâu đầu tiên mà nhiều đơn vị áp dụng là sấy khô ngay sau khi thu hoạch. Nhiệt độ sấy lý tưởng đối với cám gạo là 60 – 80°C trong 2 – 4 giờ để làm giảm độ ẩm xuống dưới 10%, ức chế phát triển của vi sinh vật, tránh oxy hóa dầu.
Nếu trường hợp không có máy sấy sẽ thực hiện phơi cám dưới nắng to, đảo thường xuyên để cám có thể khô nhanh và đồng đều. Lưu ý không phơi cám gạo khi thời tiết ẩm hoặc có mưa gây nên vấn đề hút ẩm ngược và hư hỏng nhanh hơn.
Cách bảo quản cám gạo trong bao bì kín, hút chân không
Sau khi sấy khô, cám gạo sẽ được đóng gói kín bằng bao bì PE, PP có lớp chống ẩm, túi zipper kín, túi hút chân không. Lưu ý tránh dùng bao tải giấy, bằng vải hoặc bao bì kém chất lượng khi bảo quản cám sẽ không cản được ẩm.
Bảo quản cám gạo ở nơi khô ráo, thoáng mát
Cám gạo muốn sử dụng được lâu cần bảo quản ở nơi cao ráo, thoáng gió, nhiệt độ dưới 30°C. Bạn có thể để cám gạo ở kho chứa thoáng khí, có lót gỗ hoặc pallet phía dưới. Hay đựng cám gạo trong hộp nhựa đậy kín trong tủ bếp nếu là hộ gia đình sử dụng và bảo quản ở phòng lạnh khi quy mô sản xuất lớn. Không để cám gạo sát nền đất, ở gần tường ẩm hay cạnh cửa sổ đón nắng.
Trộn thêm phụ gia chống mốc tự nhiên khi bảo quản cám
Với quy mô chăn nuôi khi cần bảo quản cám gạo thì bà con có thể trộn thêm một số chất chống mốc tự nhiên. Ví dụ trộn thêm tỏi xay khô, rượu trắng hay tro bếp sạch vào cám gạo để ức chế nấm mốc phát triển, tăng thêm thời gian bảo quản cám.
Thời gian bảo quản cám gạo theo từng phương pháp
| Phương pháp bảo quản | Thời gian sử dụng an toàn |
| Cám gạo tươi để ngoài trời | 1 – 3 ngày |
| Cám sấy khô, đóng bao kín, để nơi mát | 1 – 2 tháng |
| Cám hút chân không, để tủ lạnh | 6 tháng – 1 năm |
| Cám sấy, trộn phụ gia chống mốc | 3 – 4 tháng |
Trong cách bảo quản cám gạo thì tốt nhất là nên sử dụng cám trong vòng 30 ngày sau khi xay xát để đảm bảo dinh dưỡng tốt nhất.
Lưu ý trong cách bảo quản cám gạo tại hộ gia đình và xưởng quy mô lớn
Lưu ý khi bảo quản cám gạo trong gia đình:
- Khi chỉ dùng một lượng nhỏ cám gạo hàng ngày thì người chăn nuôi có thể cho cám vào hũ thủy tinh hoặc túi zip, thùng lớn đậy kín.
- Không nên để chung cám gạo với các loại thực phẩm có mùi mạnh khiến cám dễ hấp thụ mùi.
- Mỗi lần sử dụng nên dùng dụng cụ khô sạch, tránh để ẩm hoặc nước lọt vào thùng bảo quản cám.
Bảo quản cám gạo quy mô lớn trong cơ sở sản xuất lớn:
- Đầu tư hệ thống kho khô với điều kiện đáp ứng về hút ẩm và quạt thông gió
- Bao bì bảo quản cám có kích thước lớn, chứa được từ 25 – 50kg và có lớp lót PE.
- Kệ kê cao 15 – 20cm khỏi mặt đất để tránh tình trạng cám bị ẩm thấp gây hư hỏng.
- Thường xuyên kiểm tra nhiệt độ và độ ẩm trong kho bảo quản cám để điều chỉnh phù hợp.
Trên đây là các cách bảo quản cám gạo để gia tăng thời gian sử dụng. Với việc áp dụng các phương pháp sấy khô kỹ, đóng gói kín, để nơi khô thoáng, kiểm soát độ ẩm giúp cám không bị hư hỏng, tăng tuổi thọ. Trong chăn nuôi thì bảo quản cám đúng cách không chỉ tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng lâu dài.
