Cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh

Việc ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh đang trở thành một giải pháp ngày càng được ưa chuộng trong ngành chăn nuôi hiện đại. Phương pháp này không chỉ mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho vật nuôi mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Hãy cùng Eufeed tìm hiểu chi tiết về cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh trong bài viết sau. 

1. Tại sao nên ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh

Ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh đem đến nhiều lợi ích vượt trội đối với thức ăn chăn nuôi. Cụ thể như:

• Tăng giá trị dinh dưỡng: Men vi sinh hoạt động bằng cách phân giải các thành phần khó tiêu như tinh bột và chất xơ trong thức ăn, biến chúng thành dạng dễ hấp thu hơn cho vật nuôi. Quá trình lên men này còn sản sinh ra nhiều dưỡng chất quý giá như enzyme, axit amin, vitamin (đặc biệt là vitamin nhóm B) và cả kháng sinh tự nhiên, từ đó nâng cao đáng kể giá trị dinh dưỡng của thức ăn.
• Kích thích tiêu hóa và hấp thu: Thức ăn sau quá trình ủ sẽ có mùi thơm dịu nhẹ và vị chua thanh mát, điều này kích thích vật nuôi ăn ngon miệng hơn, tiêu hóa tốt hơn. Nhờ đó, chúng tăng trọng nhanh chóng và giảm đáng kể lượng thức ăn tiêu thụ.
• Tăng cường sức đề kháng: Các vi sinh vật có lợi trong men ủ đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ vi sinh đường ruột của vật nuôi. Chúng không chỉ ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại mà còn nâng cao sức đề kháng, giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc các bệnh, đặc biệt là bệnh đường ruột như tiêu chảy, từ đó hạn chế nhu cầu sử dụng thuốc kháng sinh.
• Giảm chi phí chăn nuôi: Tận dụng được các nguồn nguyên liệu sẵn có, phụ phẩm nông nghiệp (cám gạo, bột ngô, bã đậu, rau củ quả, cá tạp, rơm rạ…) để ủ thành thức ăn giàu dinh dưỡng, thay thế một phần hoặc toàn bộ thức ăn công nghiệp, giúp giảm đáng kể chi phí thức ăn.
• Bảo vệ môi trường: Giảm mùi hôi trong chuồng trại, phân thải của vật nuôi ít mùi hơn và dễ hoai mục, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

2. Cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh

Cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh có hai phương pháp ủ chính: ủ khô và ủ ướt. Tùy thuộc vào loại nguyên liệu và điều kiện cụ thể mà lựa chọn phương pháp phù hợp.

2.1. Cách ủ ướt thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh

Nguyên liệu và dụng cụ: 

• Bột ngô, cám gạo: 100 kg
• Nước sạch (không nhiễm mặn, không có sắt): Khoảng 40-45 lít (tùy độ ẩm nguyên liệu)
• Men vi sinh: 0,5 – 1kg (tùy loại men và hướng dẫn của nhà sản xuất)
• Thùng, xô, bao tải có lót ni lông hoặc thùng nhựa có nắp đậy kín.

Cách ủ chi tiết:

• Bước 1: Cho 0,5 kg men vi sinh hoạt tính và 2 kg bột ngô (hoặc cám) vào thùng chứa 40-45 lít nước sạch. Khuấy đều và để trong khoảng 1 giờ để men hoạt động.
• Bước 2: Trộn đều 98 kg bột ngô và cám gạo còn lại. Từ từ tưới nước men đã hoạt hóa lên hỗn hợp bột, vừa tưới vừa dùng xẻng trộn đều. Sau đó dùng tay xoa (hoặc sàng) để làm cho bột tơi và ẩm đều (độ ẩm khoảng 60-70% là đạt: nắm chặt trong lòng bàn tay thấy kết dính, bóp nhẹ thì vỡ ra).
• Bước 3: Cho hỗn hợp đã trộn vào bao tải hoặc thùng có lót ni lông, nén chặt và buộc kín hoặc đậy kín nắp. Để hở miệng trong 4-6 giờ đầu (để thoát khí), sau đó buộc chặt hoặc đậy kín hoàn toàn.

Thời gian ủ:

• Nếu nhiệt độ ngoài trời cao (trên 30°C): ủ khoảng 24 – 48 giờ.
• Nếu nhiệt độ ngoài trời thấp (dưới 25°C): ủ khoảng 36 – 72 giờ.

Kết quả khi ủ: Thức ăn ủ đạt yêu cầu sẽ có mùi thơm mát, chua nhẹ (mùi rượu gạo) và nhiệt độ tăng lên.

Lưu ý: Đặt ở nơi ấm áp nếu trời lạnh hoặc nơi thoáng mát nếu trời nóng.

2.2. Cách ủ khô (ủ chua) thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh

Nguyên liệu và dụng cụ: 

• Cỏ, rơm rạ, thân cây ngô… (đã băm nhỏ): 100 kg
• Bột ngô, cám gạo: 5-10kg (giúp men dễ hoạt động)
• Mật rỉ đường: 2-3 kg (cung cấp nguồn carbon cho vi sinh vật) hoặc 1-2 kg đường.
• Muối ăn: 0,5 – 1 kg
• Men vi sinh: 0,5 – 1kg (tùy loại men và hướng dẫn của nhà sản xuất)
• Hố ủ, túi ủ chuyên dụng hoặc thùng có nắp đậy kín.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Sơ chế các nguyên liệu đã chuẩn bị, cỏ, rơm rạ, thân cây ngô cần được băm nhỏ khoảng 2-3 cm. Sau đó, phơi tái nhẹ để độ ẩm khoảng 60-70%.
• Bước 2: Hòa tan men vi sinh với mật rỉ đường (hoặc đường) và một lượng nước sạch vừa đủ (khoảng 5-10 lít), khuấy đều. Trộn đều hỗn hợp này với bột ngô, cám gạo và muối ăn. Sau đó, rải đều hỗn hợp men và bột này lên lớp nguyên liệu thô xanh đã băm nhỏ, trộn thật đều.
• Bước 3: Tiến hành ủ, cho hỗn hợp vào hố ủ, túi ủ hoặc thùng, nén chặt từng lớp để loại bỏ không khí càng nhiều càng tốt. Đây là bước quan trọng để quá trình lên men yếm khí diễn ra hiệu quả. Đậy kín hoặc buộc chặt miệng túi/thùng.

Thời gian ủ: Thời gian ủ thường từ 3-7 ngày tùy vào nhiệt độ môi trường và loại men.

Kết quả: Khi thức ăn có mùi thơm chua nhẹ, màu sắc ngả vàng rơm (đối với cỏ, rơm) là đạt yêu cầu.

3. Một số lưu ý khi thực hiện cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh

• Vệ sinh dụng cụ: Đảm bảo thùng ủ, xô, tay… sạch sẽ, khô ráo để tránh tạp nhiễm vi khuẩn có hại.
• Độ ẩm: Kiểm soát độ ẩm rất quan trọng. Nếu quá khô, men khó hoạt động. Nếu quá ướt, dễ gây thối rữa. Độ ẩm lý tưởng là 60-70% (khi nắm chặt không chảy nước, bóp nhẹ tan ra).
• Kín khí: Đảm bảo thùng ủ, túi ủ được đậy/buộc thật kín để tạo môi trường yếm khí cho vi sinh vật có lợi phát triển. Hạn chế mở nắp trong quá trình ủ.
• Nhiệt độ: Nhiệt độ môi trường ảnh hưởng đến tốc độ lên men. Trời nóng men nhanh hoạt động hơn.
• Bảo quản sau ủ: Thức ăn sau khi ủ thành công có thể bảo quản được trong vài tuần đến vài tháng nếu được đậy kín và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Khi lấy thức ăn cho vật nuôi ăn, nên lấy theo lớp, sau đó đậy kín lại ngay để tránh không khí xâm nhập.
• Nguồn men vi sinh: Chọn mua men vi sinh từ các cơ sở uy tín, có nguồn gốc rõ ràng và hướng dẫn sử dụng cụ thể.

Lời kết

Trên đây là một số thông tin về cách ủ thức ăn chăn nuôi bằng men vi sinh mà Eufeed đã giới thiệu đến bạn đọc. Hy vọng những thông tin trên bài hữu ích với bạn.