Bệnh tụ huyết trùng ở lợn là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây ra những thiệt hại kinh tế nặng nề cho ngành chăn nuôi. Đối mặt với căn bệnh này, nhiều bà con không khỏi lo lắng: “Liệu bệnh tụ huyết trùng ở lợn có thực sự nguy hiểm không?”. Câu trả lời chắc chắn là CÓ. Bệnh không chỉ có tỷ lệ tử vong cao ở thể cấp tính mà còn làm lợn chậm lớn, giảm hiệu suất chăn nuôi ở thể mạn tính, đồng thời mở đường cho nhiều mầm bệnh kế phát nguy hiểm khác.
Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng trị hiệu quả là chìa khóa vàng giúp người chăn nuôi bảo vệ đàn vật nuôi và tối ưu hóa lợi nhuận. Hãy cùng các chuyên gia của Eufeed.com.vn tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này ngay trong bài viết dưới đây.
Nguyên nhân gây bệnh tụ huyết trùng ở lợn
Tác nhân chính gây ra bệnh tụ huyết trùng ở lợn là một loại vi khuẩn Gram âm có tên khoa học là Pasteurella multocida.
Điều đáng nói là vi khuẩn này thường tồn tại sẵn trong đường hô hấp trên (mũi, họng, amidan) của những con lợn khỏe mạnh mà không gây bệnh. Chúng chỉ thực sự trở nên nguy hiểm và tấn công cơ thể khi gặp các điều kiện thuận lợi, hay còn gọi là “yếu tố stress”. Khi đó, vi khuẩn sẽ nhân lên với số lượng lớn, xâm nhập vào máu và gây bệnh toàn thân.
Các yếu tố stress chính làm bùng phát bệnh bao gồm:
- Thay đổi thời tiết đột ngột: Nắng nóng kéo dài, mưa bão, hoặc thời tiết chuyển từ nóng sang lạnh đột ngột làm suy giảm sức đề kháng của lợn.
- Điều kiện chuồng trại kém: Chuồng nuôi ẩm thấp, chật chội, mật độ quá cao, không được vệ sinh và sát trùng định kỳ tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.
- Thông gió kém: Nồng độ khí độc như amoniac (NH₃), hydro sunfua (H₂S) trong chuồng cao gây tổn thương đường hô hấp, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Vận chuyển đường dài: Lợn bị stress, mệt mỏi trong quá trình vận chuyển.
- Dinh dưỡng không đảm bảo: Khẩu phần ăn thiếu hụt vitamin, khoáng chất và các dưỡng chất cần thiết làm hệ miễn dịch của lợn suy yếu.
- Ghép đàn mới: Lợn mới mua về hoặc thay đổi đàn có thể mang theo mầm bệnh hoặc bị stress do xung đột.
- Mắc các bệnh kế phát: Bệnh thường bùng phát nặng hơn khi lợn đã mắc sẵn các bệnh suy giảm miễn dịch khác như Hội chứng rối loạn sinh sản và hô hấp (PRRS – tai xanh), cúm lợn, bệnh Circovirus (PCV2)…
Triệu chứng của bệnh tụ huyết trùng ở lợn
Bệnh tụ huyết trùng ở lợn biểu hiện dưới nhiều thể bệnh khác nhau, mỗi thể có những triệu chứng đặc trưng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này là cực kỳ quan trọng để có biện pháp can thiệp kịp thời.
1. Thể quá cấp tính
Đây là thể bệnh nguy hiểm nhất với diễn biến cực kỳ nhanh.
- Lợn chết đột ngột, có thể chết chỉ sau vài giờ nhiễm bệnh mà không kịp biểu hiện triệu chứng rõ ràng.
- Lợn sốt rất cao (41.5 – 42°C).
- Thở khó, thở gấp, run rẩy, một số vùng da mỏng như bụng, bẹn, tai chuyển sang màu tím sẫm.
- Tỷ lệ tử vong ở thể này gần như là 100%.
2. Thể cấp tính
Đây là thể bệnh phổ biến nhất, chủ yếu gây ra viêm phổi và viêm màng phổi.
- Sốt cao: Lợn sốt từ 40.5 – 41.5°C, ủ rũ, mệt mỏi, bỏ ăn hoặc ăn ít.
- Khó thở: Đây là triệu chứng điển hình. Lợn thở rất khó khăn, thở nhanh, thở thể bụng (hóp bụng để thở), thường ngồi như chó để dễ thở hơn.
- Ho: Lợn ho từng cơn, ho khan.
- Chảy nước mũi: Ban đầu nước mũi trong, sau đó đặc dần và có thể lẫn mủ hoặc máu.
- Da tím tái: Các vùng da mỏng như chóp tai, mõm, chân, bụng xuất hiện các mảng xuất huyết màu tím đỏ. Nếu không được điều trị kịp thời, lợn thường chết sau 3-5 ngày do suy hô hấp và nhiễm trùng huyết.
3. Thể mạn tính
Thể này thường xảy ra sau thể cấp tính không được điều trị dứt điểm hoặc ở những con lợn có sức đề kháng tương đối tốt.
- Viêm khớp: Các khớp chân (đầu gối, khuỷu) sưng to, nóng, đau khiến lợn đi lại khó khăn, què quặt.
- Viêm phổi dai dẳng: Lợn ho kéo dài, thở khò khè, chậm lớn, còi cọc, da lông xơ xác.
- Giảm năng suất: Lợn ăn kém, hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) thấp, gây thiệt hại lớn về kinh tế do thời gian nuôi kéo dài.
Các bước phòng bệnh hiệu quả
Phòng bệnh luôn là biện pháp hiệu quả và kinh tế nhất. Để ngăn chặn sự bùng phát của bệnh tụ huyết trùng ở lợn, bà con cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Bước 1: Tiêm phòng vắc-xin là biện pháp chủ động và quan trọng nhất. Sử dụng vắc-xin tụ huyết trùng cho lợn theo đúng lịch trình khuyến cáo của nhà sản xuất và cơ quan thú y. Tiêm phòng đầy đủ cho cả lợn nái và lợn con để tạo miễn dịch sớm.
Bước 2: Thực hiện an toàn sinh học
- Quản lý “cùng vào – cùng ra”: Nuôi lợn theo lô, xuất và nhập đàn cùng lúc để có khoảng trống chuồng, tiện cho việc vệ sinh, sát trùng.
- Vệ sinh và sát trùng: Định kỳ phun thuốc sát trùng chuồng trại (1-2 lần/tuần) và khu vực xung quanh. Giữ chuồng luôn khô ráo, sạch sẽ.
- Kiểm soát mật độ: Nuôi với mật độ hợp lý, tránh chen chúc, chật chội.
- Đảm bảo thông thoáng: Thiết kế chuồng trại thông thoáng nhưng tránh gió lùa trực tiếp.
Bước 3: Tăng cường sức đề kháng
- Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ: Sử dụng cám chất lượng cao, cân đối dinh dưỡng.
- Bổ sung Vitamin và chất điện giải: Đặc biệt vào những thời điểm giao mùa hoặc khi lợn bị stress, cần bổ sung Vitamin C, B-complex, chất điện giải để tăng cường sức đề kháng.
- Nước uống sạch: Đảm bảo lợn luôn có đủ nước uống sạch sẽ.
Bước 4: Giảm thiểu yếu tố stress, hạn chế vận chuyển, ghép đàn khi không cần thiết. Thực hiện các thao tác (tiêm phòng, thiến…) một cách nhẹ nhàng.
Cách điều trị bệnh tụ huyết trùng ở lợn
Khi phát hiện lợn có dấu hiệu mắc bệnh, cần hành động ngay lập tức theo phác đồ sau:
Bước 1: Nhanh chóng tách riêng những con lợn bệnh ra khỏi đàn để tránh lây lan.
Bước 2: Vi khuẩn Pasteurella multocida khá nhạy cảm với nhiều loại kháng sinh. Có thể sử dụng một trong các loại kháng sinh đặc trị sau: Ceftiofur, Florfenicol, Amoxicillin, Tulathromycin… Tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng và liệu trình (thường là 3-5 ngày liên tục) theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc cán bộ thú y.
Bước 3: Song song với việc dùng kháng sinh, cần kết hợp các loại thuốc hỗ trợ:
- Hạ sốt, giảm đau, kháng viêm: Dùng các thuốc như Analgin, Ketoprofen.
- Long đờm, trợ hô hấp: Sử dụng Bromhexin để giúp lợn dễ thở hơn.
- Trợ sức, trợ lực: Tiêm các loại thuốc bổ như B-complex, Vitamin C, Butaphosphan… và hòa chất điện giải, men tiêu hóa vào nước uống để giúp lợn nhanh hồi phục.
Bước 4: Tiến hành phun sát trùng toàn bộ chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi để tiêu diệt mầm bệnh trong môi trường, ngăn chặn bệnh tái phát.
Qua những phân tích chi tiết trên, có thể khẳng định bệnh tụ huyết trùng ở lợn là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm, có khả năng gây tử vong hàng loạt và làm suy giảm nghiêm trọng hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát tốt nếu người chăn nuôi chủ động áp dụng nghiêm ngặt quy trình phòng bệnh tổng hợp từ vắc-xin, an toàn sinh học đến chăm sóc nuôi dưỡng. Đồng thời, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng phác đồ sẽ giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại.
Những kiến thức và chia sẻ trên được tổng hợp và biên soạn bởi đội ngũ chuyên gia của Eufeed.com.vn. Với mong muốn đồng hành cùng sự phát triển bền vững của ngành chăn nuôi Việt Nam, chúng tôi luôn nỗ lực mang đến những thông tin kỹ thuật chính xác và các giải pháp dinh dưỡng vật nuôi tiên tiến. Hãy truy cập website của chúng tôi thường xuyên để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích!
CÔNG TY CỔ PHẦN EUFEED VIỆT NAM
- Địa chỉ: KCN Phố Nối A, Văn Lâm, Hưng Yên
- Hotline: 094.219.3898
- Email: Eufeed@gmail.com
- Website: https://eufeed.com.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/eufeedvietnam
