Trong ngành chăn nuôi hiện đại, việc giảm sử dụng kháng sinh và hướng đến phương pháp “nuôi xanh” đang là xu thế tất yếu. Một trong những giải pháp thay thế an toàn, bền vững và hiệu quả là sử dụng prebiotic trong chăn nuôi. Đây là nhóm chất bổ sung sinh học có tác dụng kích thích hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột, giúp vật nuôi tiêu hóa tốt hơn, tăng sức đề kháng và cải thiện năng suất.
Khác với probiotic (vi sinh vật sống), prebiotic là nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn có lợi, giúp chúng phát triển mạnh mẽ hơn trong ruột vật nuôi. Nhờ cơ chế này, prebiotic đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong dinh dưỡng của gia súc, gia cầm và thủy sản.
Prebiotic trong chăn nuôi là gì?
Prebiotic là các hợp chất có nguồn gốc tự nhiên (thường là chất xơ hòa tan hoặc oligosaccharide) mà cơ thể vật nuôi không tiêu hóa được. Tuy nhiên, khi đi vào ruột già, chúng lại trở thành nguồn năng lượng nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi như Lactobacillus hay Bifidobacterium.
Khi hệ vi sinh vật có lợi được kích thích phát triển, chúng sẽ tạo ra các acid hữu cơ và enzyme giúp ức chế vi khuẩn gây bệnh, đồng thời cải thiện khả năng hấp thu dưỡng chất. Các dạng prebiotic phổ biến bao gồm inulin, FOS (fructo-oligosaccharide), MOS (mannan-oligosaccharide), GOS (galacto-oligosaccharide)… Chúng có thể được bổ sung vào khẩu phần ăn hoặc nước uống tùy từng mô hình chăn nuôi.
1. Tăng sinh vi khuẩn có lợi và ức chế mầm bệnh
Vai trò quan trọng nhất của prebiotic trong chăn nuôi là kích thích vi sinh vật có lợi phát triển, giúp cân bằng hệ sinh thái đường ruột. Khi số lượng vi khuẩn có lợi tăng lên, chúng chiếm ưu thế trong việc bám vào niêm mạc ruột, từ đó ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại như E. coli, Salmonella hoặc Clostridium.
Bên cạnh đó, các sản phẩm chuyển hóa từ quá trình lên men prebiotic như acid butyric, lactic, propionic giúp giảm độ pH trong ruột, tạo môi trường không thuận lợi cho mầm bệnh phát triển. Nhờ vậy, vật nuôi có hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, giảm tỷ lệ tiêu chảy và viêm ruột – những bệnh thường gặp trong chăn nuôi công nghiệp.
2. Cải thiện tiêu hóa và khả năng hấp thu dinh dưỡng
Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh đồng nghĩa với khả năng hấp thu dinh dưỡng tối ưu. Khi được bổ sung prebiotic thường xuyên, lông nhung ruột phát triển dài và dày hơn, giúp tăng diện tích tiếp xúc với thức ăn, từ đó hấp thu protein, năng lượng, khoáng chất và vitamin hiệu quả hơn.
Prebiotic cũng hỗ trợ phân giải các hợp chất khó tiêu hóa như tinh bột kháng hoặc chất xơ phức tạp, nhờ đó giảm lượng thức ăn dư thừa trong phân. Kết quả là hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) được cải thiện, vật nuôi tăng trọng nhanh hơn nhưng lượng thức ăn tiêu thụ ít hơn. Đây là yếu tố then chốt giúp người chăn nuôi giảm chi phí mà vẫn nâng cao năng suất.
3. Tăng cường miễn dịch và giảm stress
Prebiotic không chỉ có tác dụng tại đường ruột mà còn ảnh hưởng tích cực đến hệ miễn dịch toàn thân. Các acid béo chuỗi ngắn sinh ra từ quá trình lên men prebiotic giúp kích thích tế bào miễn dịch, tăng sản xuất kháng thể và giảm các phản ứng viêm.
Trong giai đoạn vật nuôi chịu nhiều stress như chuyển chuồng, thay đổi thức ăn hoặc thời tiết khắc nghiệt, prebiotic đóng vai trò ổn định hệ vi sinh, hạn chế rối loạn tiêu hóa và giúp vật nuôi thích nghi tốt hơn. Việc bổ sung đều đặn giúp giảm đáng kể tỷ lệ chết non và tăng sức đề kháng tự nhiên của đàn.
4. Giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao chất lượng sản phẩm
Một lợi ích đáng chú ý khác của prebiotic trong chăn nuôi là giúp giảm phát thải và cải thiện môi trường chuồng trại. Khi thức ăn được tiêu hóa tốt, lượng chất hữu cơ không phân hủy trong phân sẽ ít hơn, dẫn đến giảm mùi hôi, giảm khí độc như NH₃, H₂S.
Ngoài ra, thịt của vật nuôi được bổ sung prebiotic thường có tỷ lệ nạc cao hơn, độ săn chắc tốt hơn và màu thịt đẹp tự nhiên, nhờ quá trình trao đổi chất diễn ra hiệu quả. Đây là yếu tố giúp nâng cao giá trị thương phẩm và đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại – ưu tiên sản phẩm sạch, không tồn dư kháng sinh.
5. Cách sử dụng prebiotic trong chăn nuôi
- Liều lượng khuyến nghị: Tùy theo loại chế phẩm, có thể sử dụng 1–5g prebiotic cho mỗi kg thức ăn, hoặc pha vào nước uống theo tỷ lệ 0,1–0,5%.
- Thời điểm sử dụng: Nên bổ sung thường xuyên trong giai đoạn con non, giai đoạn thay đổi thức ăn, hoặc khi vật nuôi gặp stress.
- Phương pháp dùng: Có thể trộn trực tiếp vào thức ăn hỗn hợp, hoặc hòa tan trong nước uống hằng ngày.
- Lưu ý: Không nên sử dụng đồng thời với kháng sinh hoặc hóa chất diệt khuẩn, vì chúng có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột và giảm hiệu quả của prebiotic.
Việc tuân thủ đúng hướng dẫn giúp phát huy tối đa tác dụng sinh học của prebiotic mà không gây rối loạn tiêu hóa hay lãng phí nguyên liệu.
6. Lợi ích kinh tế khi bổ sung prebiotic
- Tăng năng suất, giảm chi phí: Nhờ cải thiện tiêu hóa, FCR thấp hơn, vật nuôi tăng trọng nhanh hơn, giúp tiết kiệm chi phí thức ăn.
- Giảm tỷ lệ mắc bệnh: Hệ vi sinh cân bằng giúp giảm tiêu chảy, viêm ruột, bệnh đường hô hấp do độc tố trong ruột.
- Giảm sử dụng kháng sinh: Prebiotic hỗ trợ sức đề kháng tự nhiên, giúp người nuôi hạn chế dùng thuốc.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm: Thịt, trứng, sữa có chất lượng cao, an toàn, không tồn dư kháng sinh – dễ dàng đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
- Hướng tới chăn nuôi bền vững: Giảm ô nhiễm môi trường, thân thiện với hệ sinh thái, phù hợp mô hình “chăn nuôi xanh”.
Prebiotic trong chăn nuôi không chỉ là một phụ gia dinh dưỡng mà còn là “trợ thủ sinh học” giúp vật nuôi khỏe mạnh, hấp thu tốt và phát triển ổn định. Với khả năng nuôi dưỡng hệ vi sinh vật có lợi, cải thiện miễn dịch và giảm ô nhiễm, prebiotic đang trở thành giải pháp thiết yếu trong nền chăn nuôi hiện đại.
Việc sử dụng đúng liều lượng, đúng giai đoạn và kết hợp hợp lý với probiotic sẽ giúp người chăn nuôi đạt hiệu quả cao nhất – cả về kinh tế, năng suất lẫn chất lượng sản phẩm, hướng đến một nền nông nghiệp an toàn và bền vững.
CÔNG TY CỔ PHẦN EUFEED VIỆT NAM
- Địa chỉ: KCN Phố Nối A, Văn Lâm, Hưng Yên
- Hotline: 094.219.3898
- Email: Eufeed@gmail.com
- Website: https://eufeed.com.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/EUfeedchauAu
